PIT dla studenta za '18 w '19, cz.1: od czego zacząć?

Nowy rok to nie tylko postanowienia noworoczne, cele, plany, czy też ich brak, ale w rozumieniu prawnym to napływ zeznań podatkowych za poprzedni rok. Większość z nas musi już wypełnić PIT, ponieważ nawet jeśli nie wszyscy pracują na co dzień, to jednak wiele osób dorabia pracami dorywczymi, czy też wakacyjnymi. Zeznanie podatkowe wypełniamy natomiast niezależnie od wysokości dochodów, nawet jeśli Twoje zarobki w ubiegłym roku nie przekroczyły kwoty wolnej od podatku. Pomogę Ci wypełnić ten druk, a przede wszystkim przedstawię co należy w nim uwzględnić i który formularz powinieneś wypełnić, bo wbrew pozorom nie ma jednego uniwersalnego wzoru. Skupię się na najpopularniejszych zagadnieniach dla studentów związanych z PIT-em, czyli dochodach z pracy, stypendiów, ulgach, które można zastosować i dochodów, których nie musisz rozliczać, pracy zagranicznej oraz umowie o pracę.

Pomogę Ci wypełnić ten druk. A raczej druki… Bo jeżeli Twoje dochody nie pochodziły z tytułu jednego rodzaju umowy lub świadczenia to będziesz musiał wypełnić kilka druków, ale nie przejmuj się, bo nie taki diabeł straszny. Przede wszystkim PIT powinieneś dostać od firmy, organu, instytucji, która wypłaciła Ci środki.

Zacznijmy jednak od tego, ile podatku musisz zapłacić. Kwota całkowicie wolna od podatku w minionym roku wyniosła 8 000 zł, ale zaliczkę na podatek trzeba zapłacić. Od kwoty zarobionej odprowadza się stawkę 18% a później od niej odejmuje kwotę 1 440 zł, z tym, że w takim przypadku środki zostaną Ci zwrócone. Przykładowo: w zeszłym roku zarobiłeś 5 000 zł i musiała zostać odprowadzona zaliczka na podatek dochodowy, która wynosi 18%, czyli w tej sytuacji jest to 900 zł. Po zakończonym roku podatkowym zostanie Ci to zwrócone zgodnie z wzorem: od 18% od zarobionej kwoty odejmuje się 1 440 zł. Tutaj wygląda to następująco: 
900 – 1 440 = – 540 zł. 
Świat nie jest jednak taki piękny, żeby Urząd Skarbowy dokładał do Twojego wynagrodzenia, ale jeśli kwota, która została odprowadzona na zaliczkę podatku dochodowego zostanie Ci zwrócona. Wprowadźmy więc nowe pojęcie – „kwota zmniejszająca podatek”, a w tym przypadku będzie to kwota 540 zł jednak, jeśli Twoje zarobki w ciągu roku nie przekroczą wspomnianych 8 000 zł, może ona sięgać do 1 440 zł. 

Sytuacja jest nieco bardziej złożona, jeśli Twoje dochody za ostatni rok podatkowy mieściły się w widełkach od 8 001 do 13 000 zł. Tutaj od podatku, który wynosi 18% będziemy odejmować kwotę zmniejszającą podatek. Jest ona liczona tutaj według wzoru: na początek musimy pomnożyć kwotę 883,98 zł przez wynik odejmowania 8 000 zł od podstawy wyliczenia składek, a kolejno podzielić wynik przez 5 000. Dla przykładu: po odjęciu kosztów uzyskania przychodu oraz odliczeniu składek ZUS zarobiona przez kwota w ubiegłym roku wyniosła 11 000 zł, a więc kwotę zmniejszającą podatek liczymy następująco: 
1 440 – [883,98 x (11 000 – 8 000) / 5 000] = 
= 1 440 – (883,98 x 3 000 / 5 000) = 
= 1 440 – (2 651 940 / 5 000) = 
= 1 440 – 530,39 = 909,61 zł.
Jak natomiast będzie wyglądał podatek? Już liczymy: 
11 000 x 18% = 1 980 zł, 
a ta kwota zostanie pomniejszona, o wcześniej przez nas wyliczoną kwotę zmniejszającą podatek, czyli podatek od zarobionych przez Ciebie pieniędzy będzie wynosił: 
1 980 – 909,61 = 1 070,39 zł. 
Jeśli więc odliczyłeś koszty uzyskania przychodu i odprowadziłeś składki ZUS, a w efekcie zarobiłeś 11 000 zł, to podatek, który od tego należy zapłacić wynosi 1 070,39 zł, co oznacza, że de facto do ręki powinieneś dostać 9 929, 61 zł. 

Kolejny przedział zarobków to od 13 001 do 85 528 zł. Tutaj ponownie podatek wynosi 18%, ale z kwotą zmniejszającą podatek nie ma wiele zachodu, bowiem wynosi ona 556,02 zł. Liczenia też nie będzie za dużo. Załóżmy, że w 2018 roku zarobiłeś 60 000 zł i jest to kwota po odliczeniu kosztów uzyskania i opłaceniu składek ZUS. Podatek będzie więc wyglądał tak:

60 000 – 18% = 10 800 zł

i po obniżeniu, o kwotę zmniejszającą podatek zmieni się na:

10 800 – 556,02 = 10 243,98 zł.
Kwota netto powinna więc wynieść 49 756,02 zł i tyle powinieneś dostać na konto. 

W następnym zakresie, który zaczyna się na 85 529 a kończy przy 127 000 zł sytuacja wygląda podobnie, jak w drugim przypadku, jednak liczby wyglądają nieco inaczej. Dodatkowym elementem jest tutaj fakt, że nadwyżka powyżej 85 528 zł jest obciążona 32% podatkiem. Ale po kolei… Kwota obniżająca podatek to w tej sytuacji 556,02 zł, ale należy ją pomniejszyć według wzoru: przez 556,02 zł trzeba pomnożyć wynik podzielonego przez 41 472 zł rezultatu odejmowania 85 528 zł od podstawy obliczania podatku. Aby to zobrazować weźmy kwotę 110 000 zł, które zarobiłeś w minionym roku. Stale jest to zarobek pomniejszony o koszty uzyskania go oraz odprowadzone składki ZUS. A więc Twój podatek zostanie pomniejszony o:

556,02 – [556,02 x (110 000 – 85 528) / 41 472] =

= 556,02 – (556,02 x 24 472 / 41 472) =

= 556,02 – (13 606 921,40 / 41 472) =

= 556,02 – 328,10 = 227,92 zł.

Tutaj policzenie samego podatku będzie jednak nieco bardziej skomplikowany, ale nie oznacza to, że nie do przejścia. Na początku musimy policzyć 18% od kwoty maksymalnej, na którą obowiązuje ten podatek, czyli 85 528 zł. Następnie doliczamy do tego 32% od nadwyżki tej kwoty, a na samym końcu odejmujemy kwotę zmniejszającą podatek. Przypomnę, że nasz szczęśliwiec zarobił 110 000 zł. Na samym początku policzymy to, co mamy oddać państwu od maksymalnej kwoty opodatkowanej 18%:

85 528 x 18% = 15 395,04 zł,

później liczymy nadwyżkę od tej sumy:

110 000 – 85 528 = 24 472 zł,

kolejno od niej większy podatek, czyli 32%

24 472 x 32% = 7 831,04 zł,

a na samym końcu bierzemy się za podsumowanie podatku, a w tym także odliczenie kwoty zmniejszającej podatek:

15 395,04 + 7 831,04 – 227,92 =

= 23 226,08 – 227,92 = 22 998,16 zł. 
Może to oczywiste, ale im więcej zarabiasz – tym więcej płacisz podatków, i tym sposobem ze 110 000 zł nagle zrobiło się 87 001,84 zł. 

Ostatni pułap to już tak naprawdę brak pułapu, bo wchodzą tutaj wszystkie kwoty zarobione w ciągu roku od 127 001 zł wzwyż. To jest moment, kiedy kwota zmniejszająca podatek przestaje istnieć. I choć ogromnie Ci życzę, żebyś tyle zarabiał, to jednak możesz się przerazić jaka kwota tak naprawdę nie jest Twoja. Wyliczenia są tu dość proste – podobnie jak w poprzednim przypadku najpierw liczymy podatek od maksymalnej kwoty obciążonej 18%, czyli 85 528 zł, a to co ponad nią jest opodatkowane 32% i w efekcie sumujemy dwie liczby. Dla potwierdzenia, ktoś ambitny zarobił w ciągu zeszłego roku 130 000 zł, a więc podatki od jego pensji będą wyglądały tak:

85 528 x 18% = 15 395,04 zł,

130 000 – 85 528 = 44 472 zł,

44 472 x 32% = 14 231,04 zł,

15 395,04 zł + 14 231,04 = 29 626,08 zł.

I tak oto, w magiczny sposób, pozbyliśmy się prawie 23% zarobków, nawet nie kiwając palcem i tym samym kwota 130 000 zł zamieniła się w 100 373,92 zł. 

Poniżej przedstawiam Ci tabelkę, która z pewnością będzie pomocna, podczas wypełniania PIT-ów. Znajdziesz tu ogólne zasady liczenia podatku oraz wzory, które należy zastosować, więc potraktuj to jako ściągę.

DOCHÓD W ZAKRESIE:	STAWKA PODATKU	KWOTA OBNIŻAJĄCA PODATEK	KWOTA WOLNA OD PODATKU
do 8 000 zł	18% – 1 440 zł	1 440 zł	8 000 zł
od 8 001 zł do 13 000 zł	18% – kwota obniżająca podatek	1 440 zł – [883,98 zł x (podstawa – 8 000 zł) / 5 000 zł]	degresywna: od 8 001 zł do 3 091 zł
od 13 001 zł do 85 528 zł	18% – 556,02 zł	556,02 zł	3 091 zł
od 85 529 zł do 127 000 zł	18% (do 85 528 zł) + 32% (od 85 529 zł) – kwota obniżająca podatek	556,02 zł [556,02 zł x (podstawa – 85 528 zł) / 41 472 zł]	degresywna: od 3 091 zł do 0 zł
od 127 001 zł	18% (do 85 528 zł) + 32% (od 85 529 zł)	brak	brak

Jako podstawę rozumiemy tutaj zarobek po odliczeniu kosztów uzyskania go (o ile takie były), a także po odprowadzeniu składek ZUS, ale przed zapłaceniem podatku.

W kolejnych częściach cyklu przedstawię Ci jak rozliczyć dochody, uzyskiwane z najpopularniejszych źródeł. Zapraszam do dalszej lektury! 😊

Katarzyna Małkus